---

आयुर्वेदस्य भाषासम्बद्धः षण्मासीयः प्रमाणपत्रीयः पाठ्यक्रमः
(क)   व्यावहारिकं संस्कृतम्
१. सम्भाषणात्मकं संस्कृतम्     २० अङ्काः
२. आधारभूतं प्रायोगिकं संस्कृतम्   ३० अङ्काः
(आयुर्वेदग्रन्थानाम् उदाहरणानि अधिकृत्य वस्तुनिष्ठप्रश्नाः)
वर्णमाला, सामान्यसन्धिः, कारकम्/ विभक्तयः/ उपपदविभक्तयः,
शब्दरूपाणि
पुंलिङ्गे - वैद्य, ऋषि, धातु, दातृ, भिषज्, देहिन्,
स्त्रीलिङ्गे - उपचारिका, कूपी, ओषधि, लक्ष्मी, मातृ, त्वच्,
नपुंसकलिङ्गे - फल, दधि, मधु, हृद्, चक्षुस्
सर्वनामानि - तद्, अस्मद्, युष्मद्, भवत् (त्रिषु लिङ्गेषु)
धातुरूपाणि - (लट्-लृट्-लोट्-लङ्-विधिलिङ्’ इति पञ्चलकारेषु) अस्, भू, दृश्, गम्, कृ, प्रच्छ्, स्पृश्, दा, ज्ञा, श्रु, भुज्, सेव्,
अव्ययानि – कुत्र, अत्र, तत्र, सर्वत्र, कदा, अधुना, अद्य, श्वः, परश्वः, प्रपरश्वः, ह्यः, परह्यः, प्रपरह्यः, च, अपि, एव, इव, वा, किम्, किमर्थम्, कथम्, यथा, तथा, किञ्चित्, इतः, ततः, यतः, यत् (वाक्येषु प्रयोगः)
प्रादयः (उपसर्गाः) – प्र, आ, उप, अनु, सम्, उत्, नि, निर्, निस्, अति, अभि, अधि, सु, वि, परि, अप, अव
विशेषण-विशेष्यसम्बन्धः, सङ्ख्या (१-१००)
समासः/विग्रहः - सामान्यानि उदाहरणानि
कृत्प्रत्ययाः – क्त्वा, ल्यप्, तुमुन्, क्तवतु, ल्युट्, शतृ, शानच्, णिच्
तद्धितप्रत्ययाः – अण्, ढक्, इञ्, ण्य्, ठक्, त्यक्, य, मतुप्, इनि, धा
वाच्यम् – कर्तृवाच्यम्, कर्मवाच्यम्, भाववाच्यम् (अत्यन्तं सामान्यः परिचयः)

---

(ख)     आयुर्वेदस्य संक्षिप्तः परिचयः     ३० अङ्काः
a. आयुर्वेदस्य नामकरणम् अङ्गानि च
b. आयुर्वेदस्य प्रयोजनम्
c. ऋषिपरिचयः- धन्वन्तरिः, चरकः, सुश्रुतः, वाग्भट्टः, माधवः
d. ग्रन्थपरिचयः- चरकसंहिता, सुश्रुतसंहिता, अष्टाङ्गहृदयम्, माधवनिदानम्, भावप्रकाशः
e. आधारभूता शब्दावली - शरीराङ्गाणि, ज्ञानेन्द्रियाणि, कर्मेन्द्रियाणि, त्रयः दोषाः, ज्वरः, धातवः, धातुकर्माणि, सप्त आशयाः, सप्त त्वचः, ओषधिः, महाभूतानि, चिकित्सा, षड् ईतयः, अष्टविधं क्षीरम्, वैद्यस्य कर्तव्यानि।

---

(ग)     आयुर्वेदस्य भाषा : संस्कृतं पठ्यताम्     ३० अङ्काः
प्रथम-द्वितीय-भागयोः पाठगत-ज्ञानवर्धिनी-अन्तर्गत-श्लोकाः
(श्लोकानां पदच्छेदः, पदपरिचयः, अन्वयः, तात्पर्यम्)